Στο Ηράκλειο πριν την πανδημία οι φοιτητές υπολογιζόταν σε 12.000 περίπου. Γενικότερα οι νέοι αποτελούν το ποιο δυναμικό κομμάτι της πόλης. Οι περιοχές Θερίσσου, Μασταμπά και Ατσαλένιου αντιμετωπίζουν σοβαρά προβλήματα σε ότι αφορά την σπουδάζουσα νεολαία και τους νέους εργαζόμενους. Η τρέχουσα κατάσταση δεν είναι αυτό που ήλπιζε η νέα γενιά μετά από την κρίση χρέους, τη δεκαετία λιτότητας και τα προβλήματα της πανδημίας.
Η ενεργειακή κρίση τρομάζει πολύ, γιατί σε ένα πολύ μικρό χρονικό διάστημα είδαμε τέτοια εκτόξευση στις τιμές και στο κόστος διαβίωσης. Τρομάζει η ιδέα, του πώς θα διαχειριστούμε όλα αυτά και πώς θα ανταπεξέλθουμε στις υπάρχουσες συνθήκες.
Τα αυξανόμενα ενοίκια και οι απρόσιτες τιμές στέγασης αποτελούν πρόβλημα που είναι ιδιαίτερα οξυμένο καθώς το βιοτικό επίπεδο και ο πλούτος των νοικοκυριών έχουν ήδη ακρωτηριαστεί από την κρίση χρέους που ξεκίνησε το 2009 και τα χρόνια λιτότητας που ακολούθησαν και τις ανεξέλεγκτες αυξήσεις στις τιμές σε βασικά είδη διαβίωσης. Η ανεργία μαστίζει τους νέους και πολλοί εξακολουθούν να αναζητούν τη τύχη τους στο εξωτερικό.
Η κοινωνία ξεκινάει με την εκπαίδευση. Για να έχω μια καλή ζωή, πρέπει και εσύ να έχεις μια καλή ζωή. Για να είμαι ευτυχισμένος πρέπει και εσύ να είσαι ευτυχισμένος. Αυτές πρέπει να είναι οι αρχές μιας κοινωνίας. Μια κοινωνία που νοιάζεται και αγωνίζεται για το καλό όχι μόνο του ατόμου, αλλά και του συνόλου. Γιατί η κοινωνία είναι ένα αδιαίρετο σύνολο και λειτουργεί μόνο όταν στόχος της είναι η συγκρότηση ενός περιβάλλοντος αλληλεγγύης και ανθρωπιάς. Η εκπαίδευση παίζει πρωταρχικό ρόλο στην αντιμετώπιση κοινωνικών και οικονομικών προβλημάτων. Στην πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια εκπαίδευση εντασσόμαστε στην κοινωνία, βρίσκουμε την θέση μας σε αυτή. Με την τριτοβάθμια εκπαίδευση βλέπουμε πως λειτουργεί ο κόσμος και μαθαίνουμε να δημιουργούμε. Δεν έχουμε κανένα δικαίωμα να στερήσουμε κάποιον ή κάποια από αυτή την ελευθερία. Είναι λοιπόν σημαντικό να δοθεί η ευκαιρία σε όσους το επιθυμούν. Είναι υποχρέωση της κοινωνίας να το επιδιώξει. Πρέπει να αγωνιστούμε για αυτό.
Μπορεί η τριτοβάθμια εκπαίδευση να είναι δωρεάν, αλλά προκύπτουν άμεσα και έμμεσα κόστη με αποτέλεσμα να είναι αδύνατο να ανταπεξέλθουν οι νέοι ή οι οικογένειες που τους στηρίζουν. Έχουν αυξηθεί τα ενοίκια, έχει αυξηθεί το κόστος των τροφίμων, έχει αυξηθεί το κόστος θέρμανσης, έχει αυξηθεί η τιμή του ηλεκτρικού ρεύματος, ενώ ο κατώτατος μισθός παραείναι χαμηλός. Ζητούμε από το κράτος τα απαραίτητα και αναγκαία: Δωρεάν παιδεία, στέγαση και σίτιση.
Το μεγάλο κόστος στέγασης είναι ένα από τα σημαντικότερα προβλήματα που καλούμαστε να αντιμετωπίσουμε σήμερα. Ειδικά μετά την ανακοίνωση των επιτυχόντων στα ΑΕΙ και ενώ οι φοιτητικές εστίες είναι λίγες και σε κακή κατάσταση, χιλιάδες νέοι και νέες φοιτήτριες με τις οικογένειες τους είναι σε αναζήτηση κατοικίας στα μεγάλα αστικά κέντρα και έρχονται αντιμέτωποι με την τεράστια στεγαστική κρίση. Το πρόβλημα αυτό επηρεάζει, προφανώς, πολίτες όλων των ηλικιών, νέους/ες εργαζομένους/ες, και χαμηλόμισθους που ελλείψει προσιτής στέγης δυσκολεύονται να ανεξαρτητοποιηθούν και συνεχίζουν να μένουν στο ίδιο σπίτι με τους γονείς τους. Η ανάδειξη αυτής της κατάστασης, ξεκινώντας από το ζητήμα της φοιτητικής στέγης και τη κατάθεση προτάσεων για την επίλυση του στεγαστικού προβλήματος, για τους νέους, αποτελεί άμεση προτεραιότητα. Αυτό που ζούμε δεν είναι φυσιολογικό. Είναι αποτέλεσμα της στρατηγικής της κυβέρνησης Μητσοτάκη. Είναι καιρός να ξαναπούμε τα αυτονόητα. Η στέγη δεν είναι στυγνό εμπόρευμα. Η στέγη είναι κοινωνικό δικαίωμα!
Η Ελληνική Στατιστική Υπηρεσία ανακοίνωσε ότι ο δείκτης στέγασης που αντανακλά τα ενοίκια και τα κόστη των στεγαστικών δανείων, έκανε άλμα 35,4% σε ετήσια βάση τον Σεπτέμβριο με τις τιμές ηλεκτρισμού να έχουν αυξηθεί κατά 30,5% και το πετρέλαιο θέρμανσης αυξημένο κατά 65,1%. Όλα αυτά συμπιέζουν το διαθέσιμο εισόδημα, που για το μέσο ελληνικό νοικοκυριό έχει αυξηθεί κατά 13% από το 2018.
Τώρα έχουμε το σοκ του συνδυασμού της αύξησης στις τιμές ενέργειας, στις τιμές τροφίμων και του κόστους στέγασης. Αυτά έχουν σημαντικές επιπτώσεις στην οικονομία, και υπάρχουν ανησυχίες ότι αυτό θα συνεχιστεί και την επόμενη χρονιά.
Ένα μεγάλο μέρος μικρών διαμερισμάτων, 45-50 τετραγωνικών μέτρων, έχουν μετατραπεί σε διαμερίσματα Airbnb, ενώ οι υποψήφιοι αγοραστές κατοικιών αντιμετωπίζουν τον αυστηρό έλεγχο των τραπεζών. Η αυστηρότητα που επιδεικνύουν οι τράπεζες στη χορήγηση δανείων κρατά τους νέους εργαζόμενους μακριά από τα ακίνητα για δεκαετίες.
Οι νέοι συνήθως αμείβονται λιγότερο από άλλες κατηγορίες του πληθυσμού, γεγονός που τους δυσκολεύει να βρουν αξιοπρεπή στέγαση. Με τις τρέχουσες οικονομικές προοπτικές, πολλοί αναγκάστηκαν να επιστρέψουν στα σπίτια τους ή να μένουν σε κοινόχρηστα καταλύματα για μεγάλα χρονικά διαστήματα.
Η κατάσταση είναι δύσκολη. Θα δούμε κι άλλους πολλούς να επιστρέφουν στα παιδικά τους δωμάτια, ενώ η ιδιοκτησία στην Ελλάδα έχει πέσει κατά 2,9 ποσοστιαίες μονάδες τα τελευταία τρία χρόνια σε ποσοστό περίπου 73%.
Μετά από μια δεκαετία οικονομικής κρίσης και μια πανδημία δύο ετών, είναι δύσκολο για έναν νέο άνθρωπο να έχει εξοικονομήσει 50.000-60.000 ευρώ για να δώσει προκαταβολή σε ένα διαμέρισμα 150.000 ευρώ. Ο αποκλεισμός των νέων από τις αγορές κατοικίας μπορεί να στρεβλώσει τις αποφάσεις τους για γάμο και τεκνοποίηση, ενώ τα ποσοστά ιδιοκτησίας κατοικίας σχετίζονται άμεσα με την ισχύ των τοπικών κοινοτήτων, το κοινωνικό κεφάλαιο και την πολιτική δέσμευση.
Το ΙΝΕΔΙΒΙΜ πρέπει να συνδράμει στην επίλυση του προβλήματος της φοιτητικής στέγασης με την τήρηση των προδιαγραφών ασφαλείας για τις φοιτητικές εστίες.
Η πολιτεία και οι φορείς τοπικής αυτοδιοίκησης πρέπει να υιοθετήσουν προγράμματα και πρωτοβουλίες για στεγαστικά θέματα αξιοποιώντας τις εμπειρίες των αντίστοιχων θεσμών στην Ευρώπη.
Προγράμματα οικοδόμησης νέων σύγχρονων φοιτητικών εστιών θα πρέπει να υλοποιηθούν. Αν δεν έχομε καλή στέγαση, τότε αυτό έχει αντίκτυπο στην ψυχική υγεία και στην ευημερία μας, πράγμα που σημαίνει ότι εμποδίζει να βρούμε ποιοτική εργασία, και η μη ύπαρξη αυτής, μας εμποδίζει να βρούμε αξιοπρεπή στέγαση. Όλο αυτό αποτελεί ένα είδος φαύλου κύκλου και αυτόν πρέπει να τον σπάσουμε!
Η πολιτεία και οι θεσμικοί φορείς να εξετάσουν προγράμματα ενίσχυσης των μαθητών, φοιτητών και εργαζόμενων νέων αλλά και νέων ζευγαριών. Άλλωστε η στήριξη των νέων θα συμβάλλει στην αντιμετώπιση του δημογραφικού προβλήματος που τόσο πολύ ταλανίζει την ελληνική κοινωνία!