Για την διαδρομή, τις δράσεις, και την κοινωνική συμβολή του Κέντρου Ειδικών Παιδιών, μίλησε ο φιλόλογος, αρχαιολόγος και μέλος της επιτροπής του Βραβείου Ηθικής Τάξεως Νίκος Γιγουρτάκης.
Ο Δήμαρχος στον σύντομο χαιρετισμό του ανέφερε μεταξύ άλλων: «Το «Κέντρο Ειδικών Παιδιών “ Ο Άγιος Σπυρίδων”» που ιδρύθηκε και λειτουργεί από το 1975, από το ξεκίνημά του –σε εποχές δύσκολες: με λιγότερη μέριμνα, ευαισθητοποίηση και πληροφόρηση της κοινωνίας–, συνέβαλε ουσιαστικά με τις δράσεις του, με το εξειδικευμένο προσωπικό του στην εκπαίδευση ατόμων με νοητική υστέρηση, παρέχοντας ειδική αγωγή, και υποστηρικτικά προγράμματα στους εκπαιδευόμενους και στις οικογένειές τους.
Με αυτή την πολύχρονη και πολύπτυχη προσπάθεια, προσέφερε, την κατά το δυνατόν καλύτερη ανάπτυξη των ατομικών – κοινωνικών δεξιοτήτων των εκπαιδευομένων, για την πληρέστερη αυτονόμηση και την πορεία τους στη ζωή.
Οι ιδρυτές και όλοι εκείνοι οι άνθρωποι του τόπου μας, που στήριξαν –και στηρίζουν– με συγκινητική αφοσίωση το «Κέντρο Ειδικών Παιδιών “Ο Άγιος Σπυρίδων”», είναι άξιοι της ευγνωμοσύνης της πολιτείας μας. Όπως και όλες οι άλλες προνοιακές δομές του Ηρακλείου, που επίσης προσφέρουν βαρυσήμαντο έργο.
Η κοινωνία του τόπου μας, σας οφείλει ένα μεγάλο «ευχαριστώ», και ένα ολόψυχο «εύγε» – και αυτή την συμβολική σημασία έχει το «Βραβείο Ηθικής Τάξεως», που απονέμεται σήμερα. Εύχομαι κάθε καλό στον καθένα προσωπικώς, και πάντοτε άρτια λειτουργία σε όλες τις δράσεις και τα προγράμματα του «Αγίου Σπυρίδωνος».
Στη συνέχεια ο κ. Γιγουρτάκης που έχει παρακολουθήσει την διαδρομή του Κέντρου, αναφέρθηκε στα 47 χρόνια λειτουργίας του και στις παρεχόμενες υπηρεσίες του, αλλά και στην συμβολή του στην κοινωνία.
Ακολούθησε η βράβευση από τον Δήμαρχο με μετάλλιο ειδικά φιλοτεχνημένο και με τιμητικό φάκελο, ενώ ο κ. Τζαμούσης δώρισε εκ μέρους του Κέντρου Ειδικών Παιδιών στον Δήμαρχο μια εικόνα του Αγίου Σπυρίδωνα.
Την Τελετή έκλεισε με χαιρετισμό του ο κ.Τζαμούσης ο οποίος αναφέρθηκε στο παρεμβατικό έργο του Κέντρου προς τα παιδιά με ειδικές ανάγκες.
Παρευρέθηκαν ακόμη, ο Αντιπεριφερειάρχης Ζαχαρίας Δοξαστάκης ως εκπρόσωπος του Περιφερειάρχη Κρήτης , ο Δήμαρχος Μαλεβιζίου Μενέλαος Μποκέας, οι Αντιδήμαρχοι Στέλα Καλογεράκη – Αρχοντάκη, Αντώνης Περυσινάκης, Μαρία Καναβάκη, Δέσποινα Συγγελάκη, Γιώργος Σισαμάκης (επικεφαλής της δημοτικής παράταξης «Ηράκλειο για Όλους»), η Γενική Γραμματέας του Δήμου Ευγενία Στυλιανού, οι δημοτικοί σύμβουλοι Γιώργος Αγριμανάκης («Ηράκλειο 3.7.5»), Σπύρος Δοκιανάκης («Ενεργοί Πολίτες»), Τάσος Τσατσάκης(«Ενεργοί Πολίτες») , οι Εντεταλμένοι Περιφερειακοί Σύμβουλοι Γεωργία Μηλάκη και Λάμπρος Βαμβακάς, ο εκπρόσωπος του Υφυπουργού Αθλητισμού Γιώργος Σκανδαλάκης, ο Αστυνομικός Διευθυντής Ηρακλείου Νίκος Σπυριδάκης, εκπρόσωποι του Αρχιεπισκόπου Κρήτης, ο Διευθυντής και μέλη του Δ.Σ. κέντρου ειδικών παιδιών , κ.α.
Η ομιλία του φιλόλογου, αρχαιολόγου και μέλους της επιτροπής του Βραβείου Ηθικής Τάξεως Νίκου Γιγουρτάκη:
Είμαστε εδώ, απόψε εξαιτίας της υπέροχης θεσμικής πρωτοβουλίας του Δήμου Ηρακλείου να απονέμει Βραβείο Ηθικής Τάξης σε πολίτες του, σε θεσμούς και οργανώσεις που ξεχωρίζουν με τη πρωτίστως ηθική, κοινωνική και επιστημονική τους δράση και δραστηριότητα.
Εκείνη την ημέρα που ως μέλος της επιτροπής του Δήμου για την απονομή του βραβείου άκουσα την πρόταση για τη βράβευση θα την θυμάμαι, όταν με ένα σκίρτημα υποδέχτηκα την εξαιρετική πρόταση για βράβευση του Κέντρου Ειδικών Παιδιών «ο Άγιος Σπυρίδωνας». Η ομόφωνη απόφαση της επιτροπής καταδεικνύει την ανάγκη για την απόδοση αυτής της ύψιστης τιμής της πόλης μας στο Κέντρο Ειδικών Παιδιών με την επωνυμία «Άγιος Σπυρίδων».
ΤΟ ΟΡΑΜΑ - ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΑΝΑΔΡΟΜΗ
Το Σωματείο με επωνυμία «Κέντρο Ειδικών Παιδιών ο Άγιος Σπυρίδων», ιδρύθηκε την 1η Οκτωβρίου 1975, με Έδρα το Ηράκλειο Κρήτης.
Στο πλαίσιο κοινωνικής αφύπνισης, εφαλτήριο για την ίδρυση του Σωματείου υπήρξε η αδήριτη ανάγκη αναζήτησης κατάλληλων και πρόσφορων τρόπων ένταξης του Προσώπου με αναπηρία ως ισότιμου ατόμου - μέλους στο κοινωνικό μας σύνολο, και αξίζει να λάβουμε υπόψη μας την παντελή – τότε – έλλειψη υποδομών στον τόπο μας, μέσω της αρτιότερης δυνατής ειδικής εκπαίδευσης των ατόμων αυτών, αλλά - εξίσου σημαντικό - και τη στήριξη των οικογενειών στο «μεγάλο ταξίδι» αυτό της αποδοχής της διαφορετικότητας, της ειδικής αντιμετώπισης, ως και της εδραίωσης της «έμπρακτης & αυτονόητης ισονομίας» του Ατόμου - Προσώπου με αναπηρία. Σήμερα, εύκολα ανατρέχουμε ως σημείο αναφοράς σε δομές και πρακτικές παιδαγωγικής και κοινωνικής στήριξης των ατόμων με αναπηρία.
-Τότε, όμως;
Εντάσσοντας μια τέτοια ενέργεια στην τότε χρονική περίοδο (αναφερόμαστε στο 1975), η σύσταση ενός οργανωμένου πλαισίου, θεωρείται μια εντελώς ρηξικέλευθη ενέργεια, αναλογιζόμενοι την περιρρέουσα νοοτροπία ως προς τη γενική και ειδική θεώρηση και αντιμετώπιση των «Ατόμων με νοητική υστέρηση». Έννοια άγνωστη για τα δεδομένα της εποχής και όχι εύκολα αποδεκτή.
Και τούτο, γιατί οι κοινωνικές συνθήκες οι οποίες αλληλεπιδρούσαν εκείνη την εποχή ήταν:
- Μια κοινωνία που - στην πράξη - ορίζει και περιχαρακώνει τα όρια της σε αποδεκτό βαθμό μόνο για τα «υγιή» μέλη της (φυσικά λόγω άγνοιας για τις θεμελιώδεις αρχές αναφορικά με τα αξιοπρεπή δικαιώματα που διέπουν την αναπηρία) έχει ως αποτέλεσμα την περιθωριοποίηση του Ατόμου πολλές φορές συνήθως και της ίδιας της οικογένειας,
- Μια οικογένεια που στιγματίζεται ήδη από την γέννηση του παιδιού αλλά και κατά την ανάπτυξη του, φέροντας - πολλές φορές με όνειδος - έναν ισόβιο «σταυρό», και τέλος,
- Μια Πολιτεία η οποία τελεί σε αδράνεια, μη δυνάμενη να προβεί σε επαρκείς ενέργειες, τέτοιες που να προσφέρουν μια κάποια «κοινωνική και οικογενειακή στήριξη και ασφάλεια» στα Άτομα και τις οικογένειες τους, τόσο σε κεντρικό, όσο και περιφερειακό επίπεδο.
Εν μέσω λοιπόν αυτής της κατάστασης, αφουγκραζόμενοι πνιχτές ικεσίες ανθρώπων πονεμένων του τόπου μας, ομάδα ευαισθητοποιημένων ατόμων από το Ηράκλειο (που θα πρέπει να γνωρίζουμε πως ΔΕΝ ήταν μέλη οικογενειών Ατόμων με νοητική υστέρηση) υπό την πρωτοστασία των αείμνηστου πατέρα Εμμανουήλ Γιγουρτάκη (Ιερέως και Καθηγητή), συστήνουν το Σωματείο «Κέντρο Ειδικών Παιδιών – ο Άγιος Σπυρίδων» με Έδρα το Ηράκλειο Κρήτης.
Συστήνεται Δοικητικό Συμβούλιο με Πρόεδρο τον αείμνηστο αιδ. Εμμανουήλ Γιγουρτάκη, ο οποίος και διετέλεσε Πρόεδρος του, μέχρι το θάνατό του το έτος 1989.
Παράλληλα το Σωματείο αναγνωρίζεται ως «Ειδικώς Φιλανθρωπικό Σωματείο» από την τότε Επιθεώρηση Κοινωνικών Υπηρεσιών Κρήτης.
Το πρώτο Καταστατικό του Σωματείου, αναφέρει χαρακτηριστικά στους σκοπούς του: Η μέριμνα και βοήθεια του «Ειδικού Παιδιού – Ατόμου», η επιδίωξις μέτρων προλήψεως και θεραπείας, η διαπαιδαγώγησις, μόρφωσις, κοινωνική προσαρμογή, επαγγελματική κατάρτισις, παρακολούθησις και περίθαλψις, ως και η αναγνώρισις του «Ειδικού Παιδιού – Ατόμου» και η ένταξις αυτού ως ισοτίμου μέλους εν τη κοινωνία…»
Με κεντρικό άξονα τα παραπάνω, οργανώνονται και υλοποιούνται ομιλίες / διαλέξεις και σεμινάρια σε τοπικό αλλά και παγκρήτιο επίπεδο, με σκοπό, αφενός την γνωστοποίηση του ζητήματος και ευαισθητοποίηση κοινωνικών, επαγγελματικών και άλλων ομάδων του πληθυσμού, αναφορικά με τις αρχές και την αξιακή θεώρηση των «Προσώπων» με νοητική υστέρηση, αφετέρου γίνεται αναφορά στο σχέδιο πραγματοποίησης των προς υλοποίηση δράσεων, με την συμμετοχή τόσο παραγόντων του Σωματείου, όσο και προσωπικοτήτων επιστημόνων της ημεδαπής αλλά και της αλλοδαπής.
Φυσικά, ακόμη και το 1975 για να καταστεί δυνατό το όλο εγχείρημα χρειάζονταν το εξειδικευμένο επιστημονικό υπόβαθρο, οι κατάλληλες υλικοτεχνικές υποδομές, το κατάλληλο εξειδικευμένο προσωπικό και το κατάλληλο επιστημονικό – παιδαγωγικό υλικό.
Ενδεικτικά να παραθέσω κάποιες από τις άμεσες ενέργειες που πραγματοποιήθηκαν τότε, για την έναρξη του κοινωνικού έργου του Σωματείου:
- Συστήνεται Επιστημονικό Συμβούλιο, απαρτιζόμενο από επιφανείς επιστήμονες του τόπου, καθηγητές και άλλες ειδικότητες, όπου άμισθα παρέχουν τις υπηρεσίες τους αναφορικά με την οργάνωση και πραγματοποίηση του δύσκολου αυτού έργου, της ειδικής εκπαίδευσης Ατόμων με νοητική υστέρηση. Στο σχήμα αυτό, συμμετέχουν επιστήμονες τόσο από τη χώρα μας, όσο και από το εξωτερικό (Γερμανία, Ελβετία, Γαλλία)
- Αναπτύσσεται δίκτυο επιστημονικής συνεργασίας στην Ελλάδα αλλά και το εξωτερικό, αναφορικά με την παροχή της κατάλληλης επιστημονικής τεχνογνωσίας, την εκπαίδευση ειδικοτήτων προσωπικού, αλλά και την παροχή – προμήθεια ειδικού παιδαγωγικού υλικού, κατάλληλου και προσαρμοσμένου στην ομάδα–στόχο (ενδεικτικά αναφέρεται η προμήθεια του Μοντεσσοριανού παιδαγωγικού υλικού και άλλου παιδαγωγικού υλικού ανάπτυξης δεξιοτήτων, καθώς και ψυχομετρικές δοκιμασίες (Test).
- Προσλαμβάνεται προσωπικό ειδικότητας όπως ψυχολόγος ( αρχικά από Γερμανία και Ελβετία, λόγω έλλειψης της συγκεκριμένης ειδικότητας την περίοδο εκείνη στην χώρα μας), Κοινωνική Λειτουργός, Παιδαγωγοί (δάσκαλοι δηλ. μετά από διάστημα πιστοποιημένης εξειδίκευσης τους στον συνεργαζόμενο φορέα Ψυχολογικό Κέντρο Βορείου Ελλάδος) και το αναλογούν διοικητικό και βοηθητικό προσωπικό.
- Για τις ανάγκες υλοποίησης του εκπαιδευτικού του προγράμματος, το Σωματείο ενοικίασε διαμέρισμα (με τις περισσότερες προσφερόμενες υποδομές) στον Μασταμπά Ηρακλείου και για την μεταφορά των εκπαιδευομένων αγόρασε ένα 9θέσιο όχημα.
- Αξίζει να σημειωθεί ότι ο αρχικός αριθμός εκπαιδευομένων, ήταν 8 άτομα.
- Παράλληλα, άρχισε μια δύσκολη για την εποχή και μακρά συνεργασία με το τότε Υπουργείο Υγείας και Κοινωνικών Υπηρεσιών για την εξεύρεση των κατάλληλων οικ. πόρων στήριξης των προς υλοποίηση ενεργειών, εκτός αυτών των πενιχρών δωρεών που λάμβανε το Σωματείο, αλλά και των ίδιων πόρων που κατέβαλαν τα μέλη του.
ΣΗΜΕΡΙΝΗ ΜΟΡΦΗ
Σήμερα, η Έδρα του Σωματείου παραμένει στο Ηράκλειο, αλλά από τον Ιούνιο του 1988, οι δραστηριότητες του «Κέντρου» λαμβάνουν χώρα πλέον σε ιδιόκτητες εγκαταστάσεις στον Κρουσσώνα Μαλεβιζίου.
Αυτές προκύπτουν, από την δωρεά του ιερέως Εμμανουήλ Γιγουρτάκη (Στο τρέχον Καταστατικό ανακηρύχθηκε από την Γενική Συνέλευση του Σωματείου «μεγάλος ευεργέτης του Σωματείου, ως ο Ιδρυτής του, Πρώτος Πρόεδρος και Γενικός Διευθυντής του Κέντρου και για τη διάθεση των οικοπεδικών εκτάσεων και κτηριακών εγκαταστάσεων που στεγάζουν το Κέντρο στον Κρουσσώνα») δηλ. διόροφης οικοδομής 740 τ.μ. ανά όροφο, σε έκταση 7 περίπου στρεμμάτων και 12 στρεμμάτων οικοπεδικής έκτασης δωρεά της τότε Κοινότητος Κρουσσώνα, προς τον σκοπό αυτό.
Το «Κέντρο» σήμερα, είναι πιστοποιημένος φορέας παροχής πρωτοβάθμιας κοινωνικής φροντίδας.
Η προβλεπόμενη - από την άδεια λειτουργίας του - δύναμη εκπαιδευομένων, ανέρχεται στα 50 Άτομα με νοητική υστέρηση.
Διοικείται από 5/μελές Διοικητικό Συμβούλιο, εκλεγμένο από την Γενική Συνέλευση του Σωματείου.
Για τη λειτουργία του, στελεχώνεται από:
-Διοικητικό Διευθυντή,
-Επιστημονικό Διευθυντή (Ιατρό – Ψυχίατρο),
-Ψυχολόγο,
-Κοινωνικό Λειτουργό,
-Εργοθεραπευτή,
-Φυσικοθεραπευτή,
-Νοσηλεύτρια,
-Ειδικό Παιδαγωγό,
-Εκπαιδευτή εργαστηρίων και
-Διοικητικό Προσωπικό (Γραμματεία, Λογιστήριο, οδηγούς και επιμελήτρια).
Σήμερα και σε καθημερινή βάση εκπαιδεύει 32 Άτομα με νοητική υστέρηση και Δ.Ν. 45 – 70 I.Q. ηλικιακού φάσματος 18 έως 45 ετών (βάσει της άδειας λειτουργίας του) στις εγκαταστάσεις του, σε κτηριακή μονάδα 680 τ.μ. σχεδιασμένη, πλήρως εξοπλισμένη και εργονομικά διευθετημένη, για το σκοπό αυτό.
Οι εκπαιδευόμενοι αυτοί, προέρχονται από το Ηράκλειο και την ευρύτερη περιοχή του. Η μεταφορά τους προς και από τις εγκαταστάσεις του «Κέντρου», πραγματοποιείται καθημερινά με ιδιόκτητα μέσα (ένα λεωφορείο 45 θέσεων και ένα 9θέσιο van).
Οι τομείς του «Κέντρου», σήμερα είναι:
1. ΔΙΑΓΝΩΣΤΙΚΟΣ – ΣΥΜΒΟΥΛΕΥΤΙΚΟΣ ΣΤΑΘΜΟΣ
Ευρίσκεται σε γραφείο στο Ηράκλειο και λειτουργεί με αντικείμενο την διερεύνηση, διάγνωση, διαφορική αντιμετώπιση, ατομική ή ομαδική αγωγή, συμβουλευτική γονέων, υποστήριξη στο πρόγραμμα κοινωνικής ενσωμάτωσης.
Για την ένταξη σε τομέα προγράμματος του «Κέντρου», τα στάδια που ακολουθούνται είναι:
>λήψη ειδικού ατομικού – οικογενειακού - κοινωνικού ιστορικού,
>ψυχομετρικές δοκιμασίες (Test),
>ψυχιατρική εκτίμηση,
>δοκιμαστική διαδικασία σταδίου ένταξης και
>συμβουλευτική οικογένειας.
2. ΚΕΝΤΡΟ ΔΙΗΜΕΡΕΥΣΗΣ – ΗΜΕΡΗΣΙΑΣ ΦΡΟΝΤΙΔΑΣ ΑμεΑ (ανάλυση)
Αποτελεί τον κύριο τομέα υλοποίησης και εξέλιξης των προγραμμάτων του «Κέντρου».
Κύριος στόχος είναι η παροχή υπηρεσιών ημερήσιας φροντίδας και παραμονής και η υλοποίηση δράσεων δικτύωσης και συνεργασίας.
Τα αποτελέσματα από τη λειτουργία της δομής είναι κυρίως:
- Η βελτίωση της ποιότητας ζωής των ατόμων με αναπηρία καθώς και των οικογενειών τους, που χρήζουν και υποστηρικτικών υπηρεσιών.
- Η ενίσχυση της κοινωνικής συνοχής - πρόληψη φαινομένων περιθωριοποίησης και κοινωνικού αποκλεισμού.
- Η καταπολέμηση των διακρίσεων και η προώθηση της ισότητας των ευκαιριών.
Ο Φορέας αναγνωρίζοντας πως τα άτομα με αναπηρίες πρέπει να απολαμβάνουν πλήρως τα ανθρώπινα δικαιώματα και τις θεμελιώδεις ελευθερίες σε ίση βάση όπως και τα άτομα τυπικής ανάπτυξης, σχεδιάζει, οργανώνει και εφαρμόζει καθημερινά υπηρεσίες μέσω των οποίων προωθεί την καλλιέργεια των κοινωνικών δεξιοτήτων και την πρωτοβουλία, ενισχύει την ψυχική υγεία τους, προωθεί την πλήρη και αποτελεσματική συμμετοχή τους και ένταξη στην κοινωνία.
Οι παρεχόμενες υπηρεσίες υλοποιούνται μέσω στοχευμένων δράσεων και ψυχοθεραπευτικών παρεμβάσεων, καθώς περιλαμβάνουν:
- εκτίμηση αναγκών, ιδιαιτεροτήτων και ενδιαφερόντων,
- αξιολόγηση,
- εκπόνηση εξατομικευμένου σχεδίου εκπαιδευτικών-θεραπευτικών παρεμβάσεων,
- εκπαίδευση σε κοινωνικές και ατομικές δεξιότητες και
- υπηρεσίες ψυχοκοινωνικής φροντίδας και υποστήριξης του ατόμου, ως και των οικογενειών τους.
Επιπλέον, εφαρμόζονται συνοδευτικές – υποστηρικτικές υπηρεσίες, με στόχους:
- Την ψυχολογική και κοινωνική στήριξη Ατόμου και οικογένειας,
- Τη διατήρηση σχέσεων του Ατόμου και της οικογένειας (αποκατάσταση των όποιων κλονισμένων σχέσεων της οικογένειας που μπορεί να επιδρούν αρνητικά στην θετικά εξελικτική πορεία του Ατόμου)
- Την ανάπτυξη κοινωνικο-παιδαγωγικών δεξιοτήτων του Ατόμου με Ειδικές Ανάγκες.
- Την τόνωση της συμβολής της οικογένειας στην τροποποίηση της στάσης της κοινωνίας απέναντι στα άτομα με νοητική υστέρηση.
- Την υλοποίηση «κοινωνικού πλαισίου» με ομάδες εκπαιδευόμενων στην κοινότητα, για άρση των αναστολών και ανάπτυξη κοινωνικών χαρακτηριστικών.
Η παροχή υπηρεσιών ημερήσιας φροντίδας και παραμονής στα ενταγμένα Άτομα και τις οικογένειες, σχεδιάστηκαν και υλοποιούνται με εξελικτικά βήματα βάσει εξατομικευμένου, αλλά και σε κάποιες φάσεις, ομαδικού προγράμματος.
Σε παραλληλία με την υλοποίηση του Φυσικού Αντικειμένου, έχουν πραγματοποιηθεί με φυσική ή ηλεκτρονική διασύνδεση, συμμετοχές σε δράσεις δικτύωσης και συνεργασίας με κοινωνικούς φορείς, με φορείς παροχής κοινωνικών υπηρεσιών και δομές παροχής παρεμφερών υπηρεσιών στην τοπική κοινότητα, με στόχους:
- Τη διασύνδεση των δομών με την τοπική κοινότητα.
- Την ένταξη των Ατόμων σε αυτήν και συνεπώς την ενίσχυση της κοινωνικής συνοχής σε τοπικό επίπεδο.
- Τη διάδοση της πληροφόρησης για τους στόχους και λειτουργία των δομών.
- Πληροφόρηση – ευαισθητοποίηση – ενημέρωση κοινωνικού συνόλου – φορέων που εμπλέκονται άμεσα ή έμμεσα στην αποκατάσταση των Ατόμων.
- Την ανάπτυξη καλών πρακτικών.
- Τον κοινό σχεδιασμό ενεργειών και τη μεταφορά τεχνογνωσίας.
3. ΤΟΜΕΑΣ ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΑΚΗΣ ΑΓΩΓΗΣ
Η κυκλοφοριακή αγωγή, αποτελεί έναν από τους βασικούς άξονες εκπαίδευσης για την αυτονομία του εκπαιδευόμενου, ως εκ τούτου κατέχει μια από τις πρώτες θέσεις στις προτιμήσεις του. Η κυκλοφοριακή αγωγή είναι ένα πολυσύνθετο πρόγραμμα που περιλαμβάνει πολλούς τομείς και πολλά στάδια, λόγω δε της ιδιαιτερότητας των εκπαιδευομένων είναι ουσιώδες και καταλυτικό.
Ένα Άτομο με Ειδικές Ανάγκες ή ένα νεαρό σε ηλικία άτομο όταν ολοκληρώσει το πρόγραμμα της κυκλοφοριακής αγωγής, μπορεί πλέον να κινείται μόνο του στον χώρο που ζει, να χρησιμοποιεί τα μέσα μεταφοράς, μπορεί να διεκπεραιώνει οικονομικές συναλλαγές για τις βασικές του ανάγκες, να χρησιμοποιεί γενικότερα, τις παρεχόμενες υπηρεσίες και να επωφελείται από τις δυνατότητες διασκέδασης και χαλάρωσης που διαθέτει μια οργανωμένη κοινότητα. Έτσι, εκτός από την ικανοποίηση που παίρνει, δεν έχει πλέον ανάγκη συνοδού και από "βάρος" γίνεται χρήσιμος στην οικογένειά του και στο σύνολο των ανθρώπων με τους οποίους ζει.
Οι γενικοί στόχοι της εκπαίδευσης σε ένα μοντέλο κυκλοφοριακής αγωγής, είναι:
§ η οργάνωση της συμπεριφοράς στον δρόμο,
§ η εκμάθηση των κανόνων κυκλοφορίας για πεζούς,
§ η εκμάθηση τρόπων βελτίωσης της ικανότητας προσανατολισμού,
§ η άρση των αναστολών για επικοινωνία,
§ η εκπαίδευση για σωστές αντιδράσεις σε έκτακτες καταστάσεις,
§ η συμπεριφορά στα μέσα μαζικής μεταφοράς, κ.λπ.
Το «Κέντρο», το έτος 2002 έθεσε σε λειτουργία το Πάρκο Κυκλοφοριακής Αγωγής εκτάσεως 6 στρεμμάτων στις εγκαταστάσεις του, που πραγματοποιήθηκε με χρηματοδότηση της Περιφέρειας Κρήτης και της Λέσχης Lions Ηρακλείου, χορηγώντας όλες τις - από ειδική μελέτη - προβλεπόμενες τεχνικές υποδομές.
Στα πλαίσια λειτουργίας του πάρκου, Άτομο με Ειδικές Ανάγκες εκπαιδεύονται στην κυκλοφοριακή αγωγή με θεωρητική εκπαίδευση, αλλά και πρακτική, μέσω οδήγησης σε διαδρομή και κόμβο με όλες τις προδιαγραφές και φωτεινής σήμανσης, με την χρήση ηλεκτροκίνητων αυτοκινήτων και μηχανών, τα οποία με την σειρά τους εκπαιδεύουν παιδιά των δημοτικών σχολείων και νηπιαγωγείων του Ηρακλείου, της Περιφερειακής Ενότητάς του, αλλά και της Κρήτης γενικότερα.
Το «Κέντρο» έχει εκδώσει το εγχειρίδιο κυκλοφοριακής αγωγής «Ας μάθουμε μαζί να κυκλοφορούμε» με χρηματοδότηση του INFO POINT της Περιφέρειας Κρήτης, σε 40.000 αντίτυπα, που διανεμήθηκαν στα Δημοτικά Σχολεία της Κρήτης, με ευθύνη της κατά τόπον Δ/νσης Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης.
4. ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗ ΟΜΑΔΑ ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗΣ ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ
Η επιστημονική Ομάδα Παρακολούθησης και εξέλιξης του Προγράμματος του «Κέντρου» (MONITORING TEAM), απαρτίζεται από τις επιστημονικές ειδικότητες του «Κέντρου» υπό τον Διευθυντή.
Έργο της, είναι η εκπόνηση με επιστημονικό τρόπο των υλοποιούμενων προγραμμάτων, η παρακολούθηση υλοποίησης, η αξιολόγηση και η σύνταξη των συγκριτικών δεικτών αποτελεσματικότητας. Αυτά βασίζονται σε μία σειρά επιστημονικών εργαλείων όπου το ένα επιβεβαιώνει το άλλο, έτσι ώστε να επιτρέπει την πλήρη αλλά και άμεση αντίληψη της πορείας εκπαίδευσης και δίδουν την ευκαιρία παρέμβασης και αξιολόγησης του εκπαιδευτικού έργου το οποίο αναλύεται σε ειδικά βήματα εκπαίδευσης, που προηγείται της εφαρμογής του αναλυτικού συστήματος αξιολόγησης.
Η επιστημονική Ομάδα, συνεδριάζει σε τακτική βάση (κάθε Παρασκευή), αλλά και εκτάκτως, όποτε κριθεί απαραίτητο.
5. ΞΕΝΩΝΑΣ ΦΙΛΟΞΕΝΙΑΣ – ΟΙΚΟΤΡΟΦΕΙΑΚΗ ΜΟΝΑΔΑ
Στόχος είναι η δημιουργία δομής ξενώνων φιλοξενίας για βραχύ διάστημα και οικοτροφειακής μονάδος για τις εργάσιμες ημέρες, όπου θα εντάσσονται Άτομα - εκπαιδευόμενοι στο «Κέντρο» που προέρχονται από την ενδοχώρα, αλλά και εκτάκτως ή σε τακτά βραχέα διαστήματα Άτομα - εκπαιδευόμενοι όταν η περίσταση το καλέσει. Η λειτουργία της δομής θα βασίζεται σε σύγχρονες προδιαγραφές και με ειδικό προσωπικό.
Η αναγκαιότητα προκύπτει από τους ακόλουθους λόγους:
- Αιτήσεις για ένταξη σε πρόγραμμα του «Κέντρου», Ατόμων προερχόμενων από την επαρχία, τα οποία δεν δύνανται πρακτικά να εξυπηρετούνται καθημερινά με τα μέσα μεταφοράς,
- Η αυξημένη ανάγκη των οικογενειών για κάλυψη αναγκών, οι οποίες όμως δεν έχουν την δυνατότητα της υποστήριξης του Ατόμου, για το βραχύ εκείνο διάστημα.
- Η ενίσχυση της αυτονόμησης του Ατόμου, κατά συνέπεια και της οικογένειάς του.
Για τους παραπάνω λόγους στη διόροφη ιδιόκτητη οικοδομή στις εγκαταστάσεις του «Κέντρου», συνολικού εμβαδού 1.370 τ.μ., δημιουργούνται ειδικές εγκαταστάσεις δυνατότητος κάλυψης 33 Άτομα με Ειδικές Ανάγκες και 6 ατόμων προσωπικού, κοινόχρηστους χώρους, σαλόνι, γραφεία, εστιατόριο, μαγειρείο, ιματιοθήκες, λινοθήκες, ειδικό ανελκυστήρα, τηρώντας όλες τις τεχνικές προδιαγραφές.
6. ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΕΣ
- Για τις ανάγκες λειτουργίας του και την βέλτιστη παροχή υποστηρικτικών υπηρεσιών προς τα Άτομα αλλά και τις οικογένειες, το «Κέντρο» έχει αναπτύξει ένα ευρύ φάσμα εξωτερικών συνεργασιών με επιστημονικούς φορείς όπως π.χ. Πανεπιστημιακά Ιδρύματα της ημεδαπής αλλά και της αλλοδαπής, Ιδιωτικούς Εκπαιδευτικούς Φορείς (ΚΕΚ, ΙΕΚ), Νοσηλευτικά Ιδρύματα, Ερευνητικά Κέντρα, Αστικές Εταιρείες κ.ά., ως προς την συνεχή εξέλιξη και εφαρμογή των σύγχρονων επιστημονικών θέσεων στο χώρο.
- Το «Κέντρο» αποτελεί φορέα υποδοχής πρακτικής άσκησης φοιτητών διαφόρων ειδικοτήτων (μεταπτυχιακοί φοιτητές Κοινωνικών – Ανθρωπιστικών Σπουδών του Παν/μίου Αιγαίου, πρακτική άσκηση φοιτητών επί πτυχίω του ΕΛ.ΜΕ.ΠΑ. – Σχολή Κοινωνικής Εργασίας, φοιτητές Παν/μίων της αλλοδαπής που έχει αναπτυχθεί συνεργασία)
- Στο πλαίσιο της διακρατικότητας που έχει αναπτύξει το «Κέντρο» κατά τη μακρόχρονη πορεία του, συμμετέχει σε διάφορα ευρωπαϊκά forum και δίκτυα, όπως λ.χ. μέλος της L.I.G.A., μέλος του International Council for Children Playing, μέλος του PSYCH–DD, μέλος του EUROPS, αδελφοποίηση με τον οργανισμό VIVRE της Γαλλίας, συνεργασία με τον Οργανισμό De Hartenkapm της Ολλανδίας, συμμετοχή στην Ευρωπαϊκή Συνομοσπονδία για την Προώθηση της Απασχόλησης των Α.μ.Ε.Α. C.E.E.H. στο Διοικητικό της Συμβούλιο.
- Επίσης, έχει αναπτύξει συνεργασίες με οργανισμούς της αλλοδαπής, όπως: PARK LANE COLLEGE & KIDS GROVE CΕΝΤRΕ της Μ. Βρετανίας, Ιταλικό δίκτυο ELPENDU & C.N.C.A., Πορτογαλικό Οργανισμό CERCIBEJA, Ισπανικό δίκτυο REEPDIS & Ισπανικό Οργανισμό PROMI.
Και στο άκουσμα μόνο όλων των παραπάνω δυνατοτήτων, δραστηριοτήτων, προβληματισμών κι εμπειρίας του Κέντρου, νιώθουμε απόλυτο σεβασμό για το τόλμημα (με τα δεδομένα της τότε εποχής), την επίμονη και συνεχή στήριξη αλλά και συνεχή εξέλιξη-ανάπτυξη με στόχο το άτομο με ειδικές ανάγκες.
Η σύλληψη κι εκτέλεση από έναν φωτισμένο άνθρωπο, τον ιερέα-καθηγητή Εμμανουήλ Γιγουρτάκη ενός τέτοιου εγχειρήματος και η συνεχής λειτουργία του φορέα επί 47 συναπτά έτη, με τα θαυμαστά αποτελέσματα που αναφέραμε, θεωρώ ότι καθιστά την λειτουργία του φορέα ως έναν θεσμό ζωτικής σημασίας για το Ηράκλειο.
Και αποτελεί πράξη ύψιστης τιμής η βράβευσή του σήμερα εκ μέρους της Πόλης, αντίδωρο κι ελάχιστη ανταπόδοση της τιμής που το Κέντρο «Άγιος Σπυρίδωνας» ποιεί στην κοινωνία της πόλης και της ευρύτερης περιοχής του Ηρακλείου.
Με την εμπειρία μου στην ειδική αγωγή ως εκπαιδευτικός και ως Διευθυντής Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης στο νομό μας, εκτιμώ πως αναφερόμαστε σε μία από τις πλέον σημαντικές και ρηξικέλευθες κοινωνικές πρωτοβουλίες, μάλιστα στην επαρχία, και μάλιστα χωρίς την κρατική πρωτοβουλία και συγκρότηση.
Γι' αυτό θέλω από καρδιάς να απευθύνω ένα μεγάλο ευχαριστώ
στον πρωτεργάτη αγαπημένο παπά Μανόλη ως τον μεγάλο απόντα-παρόντα,
στα παιδιά του που συνεχίζουν πολυσχιδώς το έργο του,
στα στελέχη και
το προσωπικό του Κέντρου «Άγιος Σπυρίδων»
που είναι εδώ, ανάμεσά μας...
Είμαστε εδώ, απόψε εξαιτίας της υπέροχης θεσμικής πρωτοβουλίας του Δήμου Ηρακλείου να απονέμει Βραβείο Ηθικής Τάξης σε πολίτες του, σε θεσμούς και οργανώσεις που ξεχωρίζουν με τη πρωτίστως ηθική, κοινωνική και επιστημονική τους δράση και δραστηριότητα.
Εκείνη την ημέρα που ως μέλος της επιτροπής του Δήμου για την απονομή του βραβείου άκουσα την πρόταση για τη βράβευση θα την θυμάμαι, όταν με ένα σκίρτημα υποδέχτηκα την εξαιρετική πρόταση για βράβευση του Κέντρου Ειδικών Παιδιών «ο Άγιος Σπυρίδωνας». Η ομόφωνη απόφαση της επιτροπής καταδεικνύει την ανάγκη για την απόδοση αυτής της ύψιστης τιμής της πόλης μας στο Κέντρο Ειδικών Παιδιών με την επωνυμία «Άγιος Σπυρίδων».
ΤΟ ΟΡΑΜΑ - ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΑΝΑΔΡΟΜΗ
Το Σωματείο με επωνυμία «Κέντρο Ειδικών Παιδιών ο Άγιος Σπυρίδων», ιδρύθηκε την 1η Οκτωβρίου 1975, με Έδρα το Ηράκλειο Κρήτης.
Στο πλαίσιο κοινωνικής αφύπνισης, εφαλτήριο για την ίδρυση του Σωματείου υπήρξε η αδήριτη ανάγκη αναζήτησης κατάλληλων και πρόσφορων τρόπων ένταξης του Προσώπου με αναπηρία ως ισότιμου ατόμου - μέλους στο κοινωνικό μας σύνολο, και αξίζει να λάβουμε υπόψη μας την παντελή – τότε – έλλειψη υποδομών στον τόπο μας, μέσω της αρτιότερης δυνατής ειδικής εκπαίδευσης των ατόμων αυτών, αλλά - εξίσου σημαντικό - και τη στήριξη των οικογενειών στο «μεγάλο ταξίδι» αυτό της αποδοχής της διαφορετικότητας, της ειδικής αντιμετώπισης, ως και της εδραίωσης της «έμπρακτης & αυτονόητης ισονομίας» του Ατόμου - Προσώπου με αναπηρία. Σήμερα, εύκολα ανατρέχουμε ως σημείο αναφοράς σε δομές και πρακτικές παιδαγωγικής και κοινωνικής στήριξης των ατόμων με αναπηρία.
-Τότε, όμως;
Εντάσσοντας μια τέτοια ενέργεια στην τότε χρονική περίοδο (αναφερόμαστε στο 1975), η σύσταση ενός οργανωμένου πλαισίου, θεωρείται μια εντελώς ρηξικέλευθη ενέργεια, αναλογιζόμενοι την περιρρέουσα νοοτροπία ως προς τη γενική και ειδική θεώρηση και αντιμετώπιση των «Ατόμων με νοητική υστέρηση». Έννοια άγνωστη για τα δεδομένα της εποχής και όχι εύκολα αποδεκτή.
Και τούτο, γιατί οι κοινωνικές συνθήκες οι οποίες αλληλεπιδρούσαν εκείνη την εποχή ήταν:
- Μια κοινωνία που - στην πράξη - ορίζει και περιχαρακώνει τα όρια της σε αποδεκτό βαθμό μόνο για τα «υγιή» μέλη της (φυσικά λόγω άγνοιας για τις θεμελιώδεις αρχές αναφορικά με τα αξιοπρεπή δικαιώματα που διέπουν την αναπηρία) έχει ως αποτέλεσμα την περιθωριοποίηση του Ατόμου πολλές φορές συνήθως και της ίδιας της οικογένειας,
- Μια οικογένεια που στιγματίζεται ήδη από την γέννηση του παιδιού αλλά και κατά την ανάπτυξη του, φέροντας - πολλές φορές με όνειδος - έναν ισόβιο «σταυρό», και τέλος,
- Μια Πολιτεία η οποία τελεί σε αδράνεια, μη δυνάμενη να προβεί σε επαρκείς ενέργειες, τέτοιες που να προσφέρουν μια κάποια «κοινωνική και οικογενειακή στήριξη και ασφάλεια» στα Άτομα και τις οικογένειες τους, τόσο σε κεντρικό, όσο και περιφερειακό επίπεδο.
Εν μέσω λοιπόν αυτής της κατάστασης, αφουγκραζόμενοι πνιχτές ικεσίες ανθρώπων πονεμένων του τόπου μας, ομάδα ευαισθητοποιημένων ατόμων από το Ηράκλειο (που θα πρέπει να γνωρίζουμε πως ΔΕΝ ήταν μέλη οικογενειών Ατόμων με νοητική υστέρηση) υπό την πρωτοστασία των αείμνηστου πατέρα Εμμανουήλ Γιγουρτάκη (Ιερέως και Καθηγητή), συστήνουν το Σωματείο «Κέντρο Ειδικών Παιδιών – ο Άγιος Σπυρίδων» με Έδρα το Ηράκλειο Κρήτης.
Συστήνεται Δοικητικό Συμβούλιο με Πρόεδρο τον αείμνηστο αιδ. Εμμανουήλ Γιγουρτάκη, ο οποίος και διετέλεσε Πρόεδρος του, μέχρι το θάνατό του το έτος 1989.
Παράλληλα το Σωματείο αναγνωρίζεται ως «Ειδικώς Φιλανθρωπικό Σωματείο» από την τότε Επιθεώρηση Κοινωνικών Υπηρεσιών Κρήτης.
Το πρώτο Καταστατικό του Σωματείου, αναφέρει χαρακτηριστικά στους σκοπούς του: Η μέριμνα και βοήθεια του «Ειδικού Παιδιού – Ατόμου», η επιδίωξις μέτρων προλήψεως και θεραπείας, η διαπαιδαγώγησις, μόρφωσις, κοινωνική προσαρμογή, επαγγελματική κατάρτισις, παρακολούθησις και περίθαλψις, ως και η αναγνώρισις του «Ειδικού Παιδιού – Ατόμου» και η ένταξις αυτού ως ισοτίμου μέλους εν τη κοινωνία…»
Με κεντρικό άξονα τα παραπάνω, οργανώνονται και υλοποιούνται ομιλίες / διαλέξεις και σεμινάρια σε τοπικό αλλά και παγκρήτιο επίπεδο, με σκοπό, αφενός την γνωστοποίηση του ζητήματος και ευαισθητοποίηση κοινωνικών, επαγγελματικών και άλλων ομάδων του πληθυσμού, αναφορικά με τις αρχές και την αξιακή θεώρηση των «Προσώπων» με νοητική υστέρηση, αφετέρου γίνεται αναφορά στο σχέδιο πραγματοποίησης των προς υλοποίηση δράσεων, με την συμμετοχή τόσο παραγόντων του Σωματείου, όσο και προσωπικοτήτων επιστημόνων της ημεδαπής αλλά και της αλλοδαπής.
Φυσικά, ακόμη και το 1975 για να καταστεί δυνατό το όλο εγχείρημα χρειάζονταν το εξειδικευμένο επιστημονικό υπόβαθρο, οι κατάλληλες υλικοτεχνικές υποδομές, το κατάλληλο εξειδικευμένο προσωπικό και το κατάλληλο επιστημονικό – παιδαγωγικό υλικό.
Ενδεικτικά να παραθέσω κάποιες από τις άμεσες ενέργειες που πραγματοποιήθηκαν τότε, για την έναρξη του κοινωνικού έργου του Σωματείου:
- Συστήνεται Επιστημονικό Συμβούλιο, απαρτιζόμενο από επιφανείς επιστήμονες του τόπου, καθηγητές και άλλες ειδικότητες, όπου άμισθα παρέχουν τις υπηρεσίες τους αναφορικά με την οργάνωση και πραγματοποίηση του δύσκολου αυτού έργου, της ειδικής εκπαίδευσης Ατόμων με νοητική υστέρηση. Στο σχήμα αυτό, συμμετέχουν επιστήμονες τόσο από τη χώρα μας, όσο και από το εξωτερικό (Γερμανία, Ελβετία, Γαλλία)
- Αναπτύσσεται δίκτυο επιστημονικής συνεργασίας στην Ελλάδα αλλά και το εξωτερικό, αναφορικά με την παροχή της κατάλληλης επιστημονικής τεχνογνωσίας, την εκπαίδευση ειδικοτήτων προσωπικού, αλλά και την παροχή – προμήθεια ειδικού παιδαγωγικού υλικού, κατάλληλου και προσαρμοσμένου στην ομάδα–στόχο (ενδεικτικά αναφέρεται η προμήθεια του Μοντεσσοριανού παιδαγωγικού υλικού και άλλου παιδαγωγικού υλικού ανάπτυξης δεξιοτήτων, καθώς και ψυχομετρικές δοκιμασίες (Test).
- Προσλαμβάνεται προσωπικό ειδικότητας όπως ψυχολόγος ( αρχικά από Γερμανία και Ελβετία, λόγω έλλειψης της συγκεκριμένης ειδικότητας την περίοδο εκείνη στην χώρα μας), Κοινωνική Λειτουργός, Παιδαγωγοί (δάσκαλοι δηλ. μετά από διάστημα πιστοποιημένης εξειδίκευσης τους στον συνεργαζόμενο φορέα Ψυχολογικό Κέντρο Βορείου Ελλάδος) και το αναλογούν διοικητικό και βοηθητικό προσωπικό.
- Για τις ανάγκες υλοποίησης του εκπαιδευτικού του προγράμματος, το Σωματείο ενοικίασε διαμέρισμα (με τις περισσότερες προσφερόμενες υποδομές) στον Μασταμπά Ηρακλείου και για την μεταφορά των εκπαιδευομένων αγόρασε ένα 9θέσιο όχημα.
- Αξίζει να σημειωθεί ότι ο αρχικός αριθμός εκπαιδευομένων, ήταν 8 άτομα.
- Παράλληλα, άρχισε μια δύσκολη για την εποχή και μακρά συνεργασία με το τότε Υπουργείο Υγείας και Κοινωνικών Υπηρεσιών για την εξεύρεση των κατάλληλων οικ. πόρων στήριξης των προς υλοποίηση ενεργειών, εκτός αυτών των πενιχρών δωρεών που λάμβανε το Σωματείο, αλλά και των ίδιων πόρων που κατέβαλαν τα μέλη του.
ΣΗΜΕΡΙΝΗ ΜΟΡΦΗ
Σήμερα, η Έδρα του Σωματείου παραμένει στο Ηράκλειο, αλλά από τον Ιούνιο του 1988, οι δραστηριότητες του «Κέντρου» λαμβάνουν χώρα πλέον σε ιδιόκτητες εγκαταστάσεις στον Κρουσσώνα Μαλεβιζίου.
Αυτές προκύπτουν, από την δωρεά του ιερέως Εμμανουήλ Γιγουρτάκη (Στο τρέχον Καταστατικό ανακηρύχθηκε από την Γενική Συνέλευση του Σωματείου «μεγάλος ευεργέτης του Σωματείου, ως ο Ιδρυτής του, Πρώτος Πρόεδρος και Γενικός Διευθυντής του Κέντρου και για τη διάθεση των οικοπεδικών εκτάσεων και κτηριακών εγκαταστάσεων που στεγάζουν το Κέντρο στον Κρουσσώνα») δηλ. διόροφης οικοδομής 740 τ.μ. ανά όροφο, σε έκταση 7 περίπου στρεμμάτων και 12 στρεμμάτων οικοπεδικής έκτασης δωρεά της τότε Κοινότητος Κρουσσώνα, προς τον σκοπό αυτό.
Το «Κέντρο» σήμερα, είναι πιστοποιημένος φορέας παροχής πρωτοβάθμιας κοινωνικής φροντίδας.
Η προβλεπόμενη - από την άδεια λειτουργίας του - δύναμη εκπαιδευομένων, ανέρχεται στα 50 Άτομα με νοητική υστέρηση.
Διοικείται από 5/μελές Διοικητικό Συμβούλιο, εκλεγμένο από την Γενική Συνέλευση του Σωματείου.
Για τη λειτουργία του, στελεχώνεται από:
-Διοικητικό Διευθυντή,
-Επιστημονικό Διευθυντή (Ιατρό – Ψυχίατρο),
-Ψυχολόγο,
-Κοινωνικό Λειτουργό,
-Εργοθεραπευτή,
-Φυσικοθεραπευτή,
-Νοσηλεύτρια,
-Ειδικό Παιδαγωγό,
-Εκπαιδευτή εργαστηρίων και
-Διοικητικό Προσωπικό (Γραμματεία, Λογιστήριο, οδηγούς και επιμελήτρια).
Σήμερα και σε καθημερινή βάση εκπαιδεύει 32 Άτομα με νοητική υστέρηση και Δ.Ν. 45 – 70 I.Q. ηλικιακού φάσματος 18 έως 45 ετών (βάσει της άδειας λειτουργίας του) στις εγκαταστάσεις του, σε κτηριακή μονάδα 680 τ.μ. σχεδιασμένη, πλήρως εξοπλισμένη και εργονομικά διευθετημένη, για το σκοπό αυτό.
Οι εκπαιδευόμενοι αυτοί, προέρχονται από το Ηράκλειο και την ευρύτερη περιοχή του. Η μεταφορά τους προς και από τις εγκαταστάσεις του «Κέντρου», πραγματοποιείται καθημερινά με ιδιόκτητα μέσα (ένα λεωφορείο 45 θέσεων και ένα 9θέσιο van).
Οι τομείς του «Κέντρου», σήμερα είναι:
1. ΔΙΑΓΝΩΣΤΙΚΟΣ – ΣΥΜΒΟΥΛΕΥΤΙΚΟΣ ΣΤΑΘΜΟΣ
Ευρίσκεται σε γραφείο στο Ηράκλειο και λειτουργεί με αντικείμενο την διερεύνηση, διάγνωση, διαφορική αντιμετώπιση, ατομική ή ομαδική αγωγή, συμβουλευτική γονέων, υποστήριξη στο πρόγραμμα κοινωνικής ενσωμάτωσης.
Για την ένταξη σε τομέα προγράμματος του «Κέντρου», τα στάδια που ακολουθούνται είναι:
>λήψη ειδικού ατομικού – οικογενειακού - κοινωνικού ιστορικού,
>ψυχομετρικές δοκιμασίες (Test),
>ψυχιατρική εκτίμηση,
>δοκιμαστική διαδικασία σταδίου ένταξης και
>συμβουλευτική οικογένειας.
2. ΚΕΝΤΡΟ ΔΙΗΜΕΡΕΥΣΗΣ – ΗΜΕΡΗΣΙΑΣ ΦΡΟΝΤΙΔΑΣ ΑμεΑ (ανάλυση)
Αποτελεί τον κύριο τομέα υλοποίησης και εξέλιξης των προγραμμάτων του «Κέντρου».
Κύριος στόχος είναι η παροχή υπηρεσιών ημερήσιας φροντίδας και παραμονής και η υλοποίηση δράσεων δικτύωσης και συνεργασίας.
Τα αποτελέσματα από τη λειτουργία της δομής είναι κυρίως:
- Η βελτίωση της ποιότητας ζωής των ατόμων με αναπηρία καθώς και των οικογενειών τους, που χρήζουν και υποστηρικτικών υπηρεσιών.
- Η ενίσχυση της κοινωνικής συνοχής - πρόληψη φαινομένων περιθωριοποίησης και κοινωνικού αποκλεισμού.
- Η καταπολέμηση των διακρίσεων και η προώθηση της ισότητας των ευκαιριών.
Ο Φορέας αναγνωρίζοντας πως τα άτομα με αναπηρίες πρέπει να απολαμβάνουν πλήρως τα ανθρώπινα δικαιώματα και τις θεμελιώδεις ελευθερίες σε ίση βάση όπως και τα άτομα τυπικής ανάπτυξης, σχεδιάζει, οργανώνει και εφαρμόζει καθημερινά υπηρεσίες μέσω των οποίων προωθεί την καλλιέργεια των κοινωνικών δεξιοτήτων και την πρωτοβουλία, ενισχύει την ψυχική υγεία τους, προωθεί την πλήρη και αποτελεσματική συμμετοχή τους και ένταξη στην κοινωνία.
Οι παρεχόμενες υπηρεσίες υλοποιούνται μέσω στοχευμένων δράσεων και ψυχοθεραπευτικών παρεμβάσεων, καθώς περιλαμβάνουν:
- εκτίμηση αναγκών, ιδιαιτεροτήτων και ενδιαφερόντων,
- αξιολόγηση,
- εκπόνηση εξατομικευμένου σχεδίου εκπαιδευτικών-θεραπευτικών παρεμβάσεων,
- εκπαίδευση σε κοινωνικές και ατομικές δεξιότητες και
- υπηρεσίες ψυχοκοινωνικής φροντίδας και υποστήριξης του ατόμου, ως και των οικογενειών τους.
Επιπλέον, εφαρμόζονται συνοδευτικές – υποστηρικτικές υπηρεσίες, με στόχους:
- Την ψυχολογική και κοινωνική στήριξη Ατόμου και οικογένειας,
- Τη διατήρηση σχέσεων του Ατόμου και της οικογένειας (αποκατάσταση των όποιων κλονισμένων σχέσεων της οικογένειας που μπορεί να επιδρούν αρνητικά στην θετικά εξελικτική πορεία του Ατόμου)
- Την ανάπτυξη κοινωνικο-παιδαγωγικών δεξιοτήτων του Ατόμου με Ειδικές Ανάγκες.
- Την τόνωση της συμβολής της οικογένειας στην τροποποίηση της στάσης της κοινωνίας απέναντι στα άτομα με νοητική υστέρηση.
- Την υλοποίηση «κοινωνικού πλαισίου» με ομάδες εκπαιδευόμενων στην κοινότητα, για άρση των αναστολών και ανάπτυξη κοινωνικών χαρακτηριστικών.
Η παροχή υπηρεσιών ημερήσιας φροντίδας και παραμονής στα ενταγμένα Άτομα και τις οικογένειες, σχεδιάστηκαν και υλοποιούνται με εξελικτικά βήματα βάσει εξατομικευμένου, αλλά και σε κάποιες φάσεις, ομαδικού προγράμματος.
Σε παραλληλία με την υλοποίηση του Φυσικού Αντικειμένου, έχουν πραγματοποιηθεί με φυσική ή ηλεκτρονική διασύνδεση, συμμετοχές σε δράσεις δικτύωσης και συνεργασίας με κοινωνικούς φορείς, με φορείς παροχής κοινωνικών υπηρεσιών και δομές παροχής παρεμφερών υπηρεσιών στην τοπική κοινότητα, με στόχους:
- Τη διασύνδεση των δομών με την τοπική κοινότητα.
- Την ένταξη των Ατόμων σε αυτήν και συνεπώς την ενίσχυση της κοινωνικής συνοχής σε τοπικό επίπεδο.
- Τη διάδοση της πληροφόρησης για τους στόχους και λειτουργία των δομών.
- Πληροφόρηση – ευαισθητοποίηση – ενημέρωση κοινωνικού συνόλου – φορέων που εμπλέκονται άμεσα ή έμμεσα στην αποκατάσταση των Ατόμων.
- Την ανάπτυξη καλών πρακτικών.
- Τον κοινό σχεδιασμό ενεργειών και τη μεταφορά τεχνογνωσίας.
3. ΤΟΜΕΑΣ ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΑΚΗΣ ΑΓΩΓΗΣ
Η κυκλοφοριακή αγωγή, αποτελεί έναν από τους βασικούς άξονες εκπαίδευσης για την αυτονομία του εκπαιδευόμενου, ως εκ τούτου κατέχει μια από τις πρώτες θέσεις στις προτιμήσεις του. Η κυκλοφοριακή αγωγή είναι ένα πολυσύνθετο πρόγραμμα που περιλαμβάνει πολλούς τομείς και πολλά στάδια, λόγω δε της ιδιαιτερότητας των εκπαιδευομένων είναι ουσιώδες και καταλυτικό.
Ένα Άτομο με Ειδικές Ανάγκες ή ένα νεαρό σε ηλικία άτομο όταν ολοκληρώσει το πρόγραμμα της κυκλοφοριακής αγωγής, μπορεί πλέον να κινείται μόνο του στον χώρο που ζει, να χρησιμοποιεί τα μέσα μεταφοράς, μπορεί να διεκπεραιώνει οικονομικές συναλλαγές για τις βασικές του ανάγκες, να χρησιμοποιεί γενικότερα, τις παρεχόμενες υπηρεσίες και να επωφελείται από τις δυνατότητες διασκέδασης και χαλάρωσης που διαθέτει μια οργανωμένη κοινότητα. Έτσι, εκτός από την ικανοποίηση που παίρνει, δεν έχει πλέον ανάγκη συνοδού και από "βάρος" γίνεται χρήσιμος στην οικογένειά του και στο σύνολο των ανθρώπων με τους οποίους ζει.
Οι γενικοί στόχοι της εκπαίδευσης σε ένα μοντέλο κυκλοφοριακής αγωγής, είναι:
§ η οργάνωση της συμπεριφοράς στον δρόμο,
§ η εκμάθηση των κανόνων κυκλοφορίας για πεζούς,
§ η εκμάθηση τρόπων βελτίωσης της ικανότητας προσανατολισμού,
§ η άρση των αναστολών για επικοινωνία,
§ η εκπαίδευση για σωστές αντιδράσεις σε έκτακτες καταστάσεις,
§ η συμπεριφορά στα μέσα μαζικής μεταφοράς, κ.λπ.
Το «Κέντρο», το έτος 2002 έθεσε σε λειτουργία το Πάρκο Κυκλοφοριακής Αγωγής εκτάσεως 6 στρεμμάτων στις εγκαταστάσεις του, που πραγματοποιήθηκε με χρηματοδότηση της Περιφέρειας Κρήτης και της Λέσχης Lions Ηρακλείου, χορηγώντας όλες τις - από ειδική μελέτη - προβλεπόμενες τεχνικές υποδομές.
Στα πλαίσια λειτουργίας του πάρκου, Άτομο με Ειδικές Ανάγκες εκπαιδεύονται στην κυκλοφοριακή αγωγή με θεωρητική εκπαίδευση, αλλά και πρακτική, μέσω οδήγησης σε διαδρομή και κόμβο με όλες τις προδιαγραφές και φωτεινής σήμανσης, με την χρήση ηλεκτροκίνητων αυτοκινήτων και μηχανών, τα οποία με την σειρά τους εκπαιδεύουν παιδιά των δημοτικών σχολείων και νηπιαγωγείων του Ηρακλείου, της Περιφερειακής Ενότητάς του, αλλά και της Κρήτης γενικότερα.
Το «Κέντρο» έχει εκδώσει το εγχειρίδιο κυκλοφοριακής αγωγής «Ας μάθουμε μαζί να κυκλοφορούμε» με χρηματοδότηση του INFO POINT της Περιφέρειας Κρήτης, σε 40.000 αντίτυπα, που διανεμήθηκαν στα Δημοτικά Σχολεία της Κρήτης, με ευθύνη της κατά τόπον Δ/νσης Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης.
4. ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗ ΟΜΑΔΑ ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗΣ ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ
Η επιστημονική Ομάδα Παρακολούθησης και εξέλιξης του Προγράμματος του «Κέντρου» (MONITORING TEAM), απαρτίζεται από τις επιστημονικές ειδικότητες του «Κέντρου» υπό τον Διευθυντή.
Έργο της, είναι η εκπόνηση με επιστημονικό τρόπο των υλοποιούμενων προγραμμάτων, η παρακολούθηση υλοποίησης, η αξιολόγηση και η σύνταξη των συγκριτικών δεικτών αποτελεσματικότητας. Αυτά βασίζονται σε μία σειρά επιστημονικών εργαλείων όπου το ένα επιβεβαιώνει το άλλο, έτσι ώστε να επιτρέπει την πλήρη αλλά και άμεση αντίληψη της πορείας εκπαίδευσης και δίδουν την ευκαιρία παρέμβασης και αξιολόγησης του εκπαιδευτικού έργου το οποίο αναλύεται σε ειδικά βήματα εκπαίδευσης, που προηγείται της εφαρμογής του αναλυτικού συστήματος αξιολόγησης.
Η επιστημονική Ομάδα, συνεδριάζει σε τακτική βάση (κάθε Παρασκευή), αλλά και εκτάκτως, όποτε κριθεί απαραίτητο.
5. ΞΕΝΩΝΑΣ ΦΙΛΟΞΕΝΙΑΣ – ΟΙΚΟΤΡΟΦΕΙΑΚΗ ΜΟΝΑΔΑ
Στόχος είναι η δημιουργία δομής ξενώνων φιλοξενίας για βραχύ διάστημα και οικοτροφειακής μονάδος για τις εργάσιμες ημέρες, όπου θα εντάσσονται Άτομα - εκπαιδευόμενοι στο «Κέντρο» που προέρχονται από την ενδοχώρα, αλλά και εκτάκτως ή σε τακτά βραχέα διαστήματα Άτομα - εκπαιδευόμενοι όταν η περίσταση το καλέσει. Η λειτουργία της δομής θα βασίζεται σε σύγχρονες προδιαγραφές και με ειδικό προσωπικό.
Η αναγκαιότητα προκύπτει από τους ακόλουθους λόγους:
- Αιτήσεις για ένταξη σε πρόγραμμα του «Κέντρου», Ατόμων προερχόμενων από την επαρχία, τα οποία δεν δύνανται πρακτικά να εξυπηρετούνται καθημερινά με τα μέσα μεταφοράς,
- Η αυξημένη ανάγκη των οικογενειών για κάλυψη αναγκών, οι οποίες όμως δεν έχουν την δυνατότητα της υποστήριξης του Ατόμου, για το βραχύ εκείνο διάστημα.
- Η ενίσχυση της αυτονόμησης του Ατόμου, κατά συνέπεια και της οικογένειάς του.
Για τους παραπάνω λόγους στη διόροφη ιδιόκτητη οικοδομή στις εγκαταστάσεις του «Κέντρου», συνολικού εμβαδού 1.370 τ.μ., δημιουργούνται ειδικές εγκαταστάσεις δυνατότητος κάλυψης 33 Άτομα με Ειδικές Ανάγκες και 6 ατόμων προσωπικού, κοινόχρηστους χώρους, σαλόνι, γραφεία, εστιατόριο, μαγειρείο, ιματιοθήκες, λινοθήκες, ειδικό ανελκυστήρα, τηρώντας όλες τις τεχνικές προδιαγραφές.
6. ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΕΣ
- Για τις ανάγκες λειτουργίας του και την βέλτιστη παροχή υποστηρικτικών υπηρεσιών προς τα Άτομα αλλά και τις οικογένειες, το «Κέντρο» έχει αναπτύξει ένα ευρύ φάσμα εξωτερικών συνεργασιών με επιστημονικούς φορείς όπως π.χ. Πανεπιστημιακά Ιδρύματα της ημεδαπής αλλά και της αλλοδαπής, Ιδιωτικούς Εκπαιδευτικούς Φορείς (ΚΕΚ, ΙΕΚ), Νοσηλευτικά Ιδρύματα, Ερευνητικά Κέντρα, Αστικές Εταιρείες κ.ά., ως προς την συνεχή εξέλιξη και εφαρμογή των σύγχρονων επιστημονικών θέσεων στο χώρο.
- Το «Κέντρο» αποτελεί φορέα υποδοχής πρακτικής άσκησης φοιτητών διαφόρων ειδικοτήτων (μεταπτυχιακοί φοιτητές Κοινωνικών – Ανθρωπιστικών Σπουδών του Παν/μίου Αιγαίου, πρακτική άσκηση φοιτητών επί πτυχίω του ΕΛ.ΜΕ.ΠΑ. – Σχολή Κοινωνικής Εργασίας, φοιτητές Παν/μίων της αλλοδαπής που έχει αναπτυχθεί συνεργασία)
- Στο πλαίσιο της διακρατικότητας που έχει αναπτύξει το «Κέντρο» κατά τη μακρόχρονη πορεία του, συμμετέχει σε διάφορα ευρωπαϊκά forum και δίκτυα, όπως λ.χ. μέλος της L.I.G.A., μέλος του International Council for Children Playing, μέλος του PSYCH–DD, μέλος του EUROPS, αδελφοποίηση με τον οργανισμό VIVRE της Γαλλίας, συνεργασία με τον Οργανισμό De Hartenkapm της Ολλανδίας, συμμετοχή στην Ευρωπαϊκή Συνομοσπονδία για την Προώθηση της Απασχόλησης των Α.μ.Ε.Α. C.E.E.H. στο Διοικητικό της Συμβούλιο.
- Επίσης, έχει αναπτύξει συνεργασίες με οργανισμούς της αλλοδαπής, όπως: PARK LANE COLLEGE & KIDS GROVE CΕΝΤRΕ της Μ. Βρετανίας, Ιταλικό δίκτυο ELPENDU & C.N.C.A., Πορτογαλικό Οργανισμό CERCIBEJA, Ισπανικό δίκτυο REEPDIS & Ισπανικό Οργανισμό PROMI.
Και στο άκουσμα μόνο όλων των παραπάνω δυνατοτήτων, δραστηριοτήτων, προβληματισμών κι εμπειρίας του Κέντρου, νιώθουμε απόλυτο σεβασμό για το τόλμημα (με τα δεδομένα της τότε εποχής), την επίμονη και συνεχή στήριξη αλλά και συνεχή εξέλιξη-ανάπτυξη με στόχο το άτομο με ειδικές ανάγκες.
Η σύλληψη κι εκτέλεση από έναν φωτισμένο άνθρωπο, τον ιερέα-καθηγητή Εμμανουήλ Γιγουρτάκη ενός τέτοιου εγχειρήματος και η συνεχής λειτουργία του φορέα επί 47 συναπτά έτη, με τα θαυμαστά αποτελέσματα που αναφέραμε, θεωρώ ότι καθιστά την λειτουργία του φορέα ως έναν θεσμό ζωτικής σημασίας για το Ηράκλειο.
Και αποτελεί πράξη ύψιστης τιμής η βράβευσή του σήμερα εκ μέρους της Πόλης, αντίδωρο κι ελάχιστη ανταπόδοση της τιμής που το Κέντρο «Άγιος Σπυρίδωνας» ποιεί στην κοινωνία της πόλης και της ευρύτερης περιοχής του Ηρακλείου.
Με την εμπειρία μου στην ειδική αγωγή ως εκπαιδευτικός και ως Διευθυντής Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης στο νομό μας, εκτιμώ πως αναφερόμαστε σε μία από τις πλέον σημαντικές και ρηξικέλευθες κοινωνικές πρωτοβουλίες, μάλιστα στην επαρχία, και μάλιστα χωρίς την κρατική πρωτοβουλία και συγκρότηση.
Γι' αυτό θέλω από καρδιάς να απευθύνω ένα μεγάλο ευχαριστώ
στον πρωτεργάτη αγαπημένο παπά Μανόλη ως τον μεγάλο απόντα-παρόντα,
στα παιδιά του που συνεχίζουν πολυσχιδώς το έργο του,
στα στελέχη και
το προσωπικό του Κέντρου «Άγιος Σπυρίδων»
που είναι εδώ, ανάμεσά μας...
